ส่วนประกอบของเต้านม

ส่วนประกอบของเต้านม

นพ.ธงชัย ศุกรโยธิน
ผศ.พญ.เยาวนุช   คงด่าน
หน่วยศัลยศาสตร์เต้านมและต่อมไร้ท่อ
ภาควิชาศัลยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี

          เพื่อให้เราเข้าใจมะเร็งเต้านมมากยิ่งขึ้น เราควรได้รู้ถึงส่วนประกอบของเต้านมปกติ

          เต้านมของผู้หญิงประกอบไปด้วย ต่อมผลิตน้ำนม (lobules) ท่อนมที่นำน้ำนมจากต่อมผลิตไปยังหัวนม (ducts) ซึ่งส่วนประกอบทั้งสองนี้จะถูกล้อมรอบด้วยเนื้อเยื่อไขมัน เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน หลอดเลือด ท่อน้ำเหลือง (stroma)

          มะเร็งเต้านมส่วนใหญ่เกิดขึ้นในเซลล์ที่อยู่ในท่อน้ำนม (ductal cancer) บางส่วนเกิดขึ้นในเซลล์ที่อยู่ในต่อมผลิตน้ำนม (lobular cancer) และส่วนน้อยเกิดจากเนื้อเยื่ออื่นๆ

ระบบทางเดินน้ำเหลืองในเต้านม

          ระบบทางเดินน้ำเหลืองมีความสำคัญที่เราจะต้องทำความเข้าใจเพราะว่าเป็นเส้นทางหนึ่งที่เซลล์มะเร็งเต้านมจะแพร่กระจายไปได้ ซึ่งประกอบไปด้วยหลายๆ ส่วน

          ต่อมน้ำเหลืองมีรูปร่างคล้ายเม็ดถั่วขนาดเล็กที่รวบรวมเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย (เซลล์ที่มีความสำคัญในการต่อสู้กับเชื้อโรค) ต่อมน้ำเหลืองจะเชื่อมต่อกันด้วยท่อน้ำเหลืองที่มีลักษณะคล้ายเส้นเลือดดำขนาดเล็กแตกต่างก็เพียงในท่อน้ำเหลืองนั้นมีของเหลวใสที่เราเรียกว่าน้ำเหลือง (lymph) ในน้ำเหลืองประกอบไปด้วยของเหลวจากเนื้อเยื่อและของเสียรวมทั้งเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เซลล์มะเร็งสามารถเข้าสู่ท่อน้ำเหลืองและไปเติบโตอยู่ในต่อมน้ำเหลือง

          ท่อน้ำเหลืองส่วนใหญ่ในเต้านมจะเชื่อมต่อไปยังต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้ (auxillary nodes) ท่อน้ำเหลืองบางเส้นก็ไปเชื่อมต่อกับต่อมน้ำเหลืองที่อยู่ในผนังทรวงอก (internal mammary node) และต่อมน้ำเหลืองบริเวณไหปลาร้า (supracravicular node และ infracravicular node)

          เมื่อเซลล์มะเร็งสามารถกระจายสู่ต่อมน้ำเหลืองได้ก็จะมีโอกาสสูงที่จะเข้าสู่ระบบหลอดเลือดและแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นของร่างกาย ยิ่งต่อมน้ำเหลืองที่มีเซลล์มะเร็งเต้านมมีจำนวนมากเท่าใดก็ยิ่งมีโอกาสที่จะพบเซลล์มะเร็งในอวัยวะอื่นมากขึ้นเท่านั้น ดังนั้นจำนวนต่อมน้ำเหลืองที่มีเซลล์มะเร็งจึงมีผลต่อแผนการรักษา อย่างไรก็ตามไม่ใช่ผู้ป่วยทุกคนที่มีมะเร็งในต่อมน้ำเหลืองแล้วจะมีการแพร่กระจาย และบางครั้งการแพร่กระจายก็พบในผู้ป่วยที่ไม่มีเซลล์มะเร็งในต่อมน้ำเหลือง